ANOREKSİA NERVOSA VE BLUMİA NERVOSA

ANOREKSİA NERVOSA VE BLUMİA NERVOSA
Beslenme bozuklukları kapsamında ele alınan bu iki hastalık, uç noktaları oluşturmaktadırlar.
Anoreksi nervosa’da yemeğe karşı isteksizlik söz konusu iken, Bulimia Nervosa’da aşırı yemek yeme duygusu hakimdir.
Anoreksiya dünya üzerinde %0,1 oranında görülmektedir. Genç kızlarda daha sık görülür.
Bulimia ise %0,4 oranında görülür. Kadın ve erkek arasında fark yoktur.

Anoreksia Nervosa:

Genellikle genç kızlarda görülür. Adet görmeme, şişmanlama korkusu, vücut yapılarını farklı algılama gibi düşünceler hakimdir. Oluşumunda genetik ve çevresel faktörlerin rolü vardır.
Beyindeki doyma merkezindeki, hipotalamus-Leptin- Nöropeptid Y aksındaki nörotransmitterlerin serotonin ile olan ilişkisindeki bozuklukta nedenler arasında gösterilmiştir.

Olası tanı krıterleri:
1. İdeal kilonun hafif üstünü bile reddetmek veya ideal kilonun altında kalmaya devam etmek
2. Kilo almaktan şiddetli korkmak
3. Vücut yapısı ve kilosu hakkında karmaşık düşünceler içerisinde olmak
4. İlk adeti görmüş olmasına karşın üç ay boyunca adet görmeme
– Anoreksia tanısı konulan hastalar ideal kilodan %35 daha zayıftırlar veya VKİ ≤ 18 olur (VKİ: Vücut ağırlığı (kg)/boy²(m) )
– Hastaların çoğu kadındır ancak %3-4 ‘ü erkektir.
– Hastalık genellikle ilk adetten sonra 5 yıl içinde ortaya çıkar ama 30 yaşına kadar da görülebilir.
– Hasta yediği her şeyin kendisini şişmanlattığını düşünerek yemek yemek istemez (Kısıtlayıcı tip Anoreksia)
– Daha nadiren aşırı bir yemek sonrası zorla kusar veya uzun süre egzersiz yapar( Tıkanma ve arınma dönemleri birbirini izler)
– Karbonhidrat ve yağdan kaçarken proteini tercih ederler, katı gıdalardan çok sıvı gıdaları tercih ederler
– Cilt altı yağ dokusu eridiği halde kendilerini şişman olarak algılarlar. Kemik çıkıntıları gözle görülür, cilt kurur. Uyku düzensizliği, üşüme ve ellerde morarma ve bazen de ishal olabilir( zayıflama çayları veya ishal yapıcı ilaç kullananlarda)
– İdeal kilodan %35 daha zayıf olanlarda ölüm riski artar.
– ideal bir tedavi yöntemi yoktur. Psikiyatrik yaklaşım gerekir ama bunun da etkinliği zayıftır.
– Antidepresan ilaçların etkinliği de çok iyi değildir
– Hiç yemeyen hastaların hastaneye yatırılmaları ve damardan beslenmeleri gerekebilir ama bunu da kabul etmeyebilirler ama bu yaklaşım hayat kurtarıcı olabilir

Bulumia Nervosa

– Kısa sürede hızla aşırı miktarda yemek yeme ve sonrası kilo almamak için istekle kusma, ishal yapıcı ilaçlar kullanma ile karakterizedir.
– Kadınlarda %15 civarında görülür.
– Anoreksianın tıkanma arınma tipinden farkı: kilo vermek için sadece kusma ve ishal yapıcı ilaç kullanmaları ile ayrılır Bu hastalar hiçbir zaman aşırı açlığa tahammül edemezler
– Genelde genç kızlarda görülür
– Çoğunun geçmişinde anoreksia ya benzer şikayetler ve dönemler vardır
– Yemek yeme bir diyet programından sonra gizli gizli başlar
– Yüksek proteinli ve şekerli gıdalar tercih edilir
– Yemek yeme periyodu 2 saatten başlar 8-9 saate kadar çıkabilir
– Bir hafta içinde bu aşırı yemek yeme periyodu 1-48 kez (ortalama 12 kez) olur
– Her periyotta ortalama 3000-4000 kalori alınır

Bulimia tanı kriterleri:

1. Belli bir sürede aynı şartlarda ve aynı sürede aşırı miktarda yemek yeme
2. Arınma sürecinde zorla kusma, ishal yapıcılar kullanma, aşırı egzersiz yapma
3. Üç ay içinde 2 veya daha fazla bulimia atağı
4. Vücut şekli hakkında karmaşık düşüncelerinin olması

Bulimia atakları esnasında:
– Gıdayı aspire etmesi
– Pankreas iltihabı
– Ritm bozukluğu
Gibi yan etkiler görülebilir
Anoreksia dan daha kötü bir prognozu vardır. Psikiyatrik tedavi gereklidir

Kaynak: Obezite Kitabı, Yusuf Orhan- Alp Bozbora 2008 İstanbul Medikal yayıncılık