BAZAL METABOLİZMA NEDİR ?

BAZAL METABOLİZMA NEDİR?

İnsanın dinlenme esnasında; hiçbir hareket yapmadan, vücudunun normal fonksiyonları görebilmesi için ( nefes almak,  iç organların çalışması vs. gibi) gerekli olan enerji düzeyine bazal metabolizma denir.  Diğer bir deyişle  dinlenme durumundaki bir kimsenin harcadığı enerji miktarıdır.

NASIL ÖLÇÜLÜR?

Bazal metabolizma hızı kullanılan oksijen miktarı belirlenerek ve oluşan kalori ölçülerek bulunabileceği gibi hesaplama yöntemi ile de tahmin edilebilir.

Diğer bir yöntem kanda proteine bağlı iyot miktarını ölçerek  bazal metabolizma hızını görmektir

Bazı cihazlar bunu otomatik olarak ölçer ve hesaplayabilir

Hesaplama yöntemi:

Erkek: (900+10xkg)xfizik aktivite katsayısı

Kadın: (700+7xkg)xfizik aktivite katsayısı

fizik aktivite katsayısı: sedanter hayat için:1.2,  orta derecede hareketli bir yaşam tarzı için: 1.5,  Çok aktif yaşayanlar için:1.8

Örneğin: 90 kg bir erkek orta derecede aktif ise  bazal metabolizma hızı ne olur?

900+900 =1800×1.5=2700 kalori

BAZAL METABOLİZMA HIZI NE İLE DEĞİŞEBİLİR?

– Cinsiyet (Erkeklerde yüksek)

– Yaş (Çocuklarda yüksek)

– Vücut ağırlığı ( kilolularda yüksek)

– Kas miktarı (Kaslılarda yüksek)

– Çevre faktörü (soğukta yüksektir)

– Protein ağırlıklı beslenenlerde

– Uyku ( uykuda düşer)

-Beslenme yetersizliğinde (düşer)

HASTALIKLAR BAZAL METABOLİZMA HIZINI ETKİLER Mİ?

Evet. Bazı hastalıklarda  düşer, bazılarında yükselir.

Yükselten durumlar:

Korku, öfke vs gibi sinirsel anlar
Hipertiroidi( zehirli guatr)
Hipofiz ve böbrek üstü bezi hastalıkları
Gebeliğin son üç ayında
İlaçlar

Düşüren durumlar

Beslenme yetersizlikleri
Uyku anında
Anemi (kansızlık)
Bazı psikiyatrik hastalıklarda ve genetik hastalıklarda
Hipotiroidi (Tiroid bezinin az çalışması durumunda)
Hipofiz ve böbrek üstü bezi hastalıkları
İlaçlar
BAZAL METABOLİZMA HIZI NASIL ARTIRILABİLİR?

Egzersiz yapmak ve kas kitlesini artırmak  en iyi yöntemdir.

Bazı gıdalar artırabilir (zayıf etkili)

İlaçlar

DİYET YAPANLARDA BAZAL METABOLİZMA HIZI MUTLAKA ÖLÇÜLMELİ MİDİR?

Evet.  Bazal metabolizma hızı ölçülür.  Bundan 500 kalori düşülür ve diyette uyulacak kalori miktarı çıkarılmış olur.  Böylelikle  katı diyet uygulanmamış olur ve  fart etmeden kilo vermek sağlanır.  Böylelikle uzun süre uyumlu  ve sağlıklı kilo verilebilir.

KİLO VERDİKÇE BAZAL METABOLİZMA HIZI NE OLUR?

Kilo verdikçe bazal metabolizma hızı düşer.  Bunun bir nedeni de  sağlıksız kilo vermeler nedeniyle  yağ ile beraber kas kaybının da eşlik etmesidir. Bu nedenle yeniden diyet ayarlaması gerekir veya egzersiz ile kas kayıplarının önüne geçmek gerekir.  Ayda 4kg dan fazla kilo vermemeye özen göstermek gerekir.  Hızlı kilo kayıplarında bu durum daha bariz olarak ortaya çıkar.

Dr Yavuz Furuncuoğlu